Het Oostenrijkse skigebied Ischgl is naar eigen zeggen sinds de winter van 2019-2020 het grootste klimaatneutrale skigebied in de Alpen. SkiWelt Wilder Kaiser-Brixental is uitgeroepen tot eerste ‘Meest duurzame skigebied ter wereld’. Wat doen skigebieden eigenlijk aan duurzaamheid? En kan dat eigenlijk wel, duurzaam wintersporten?
Wintersport en duurzaamheid hebben altijd een wat merkwaardige relatie gehad. Want enerzijds komt de wintersporter af op dat aantrekkelijke berglandschap. Maar tegelijkertijd leidt de komst van al die skiërs en snowboarders ook tot een enorme aantasting van datzelfde landschap. Ga maar na. Bergtoppen worden afgevlakt of soms opgeblazen om bergstations voor skiliften te kunnen bouwen. Liftpylonen worden door helikopters geplaatst. Tonnenzware pistenbully’s, die 200 liter diesel per uur slurpen, stampen de bergbodems aan. En om waterslurpende sneeuwkanonnen van vocht te kunnen voorzien moeten spaarbekkens en een complete ondergronds infrastructuur worden aangelegd. En dan hebben we het nog niet gehad over alle pistenrestaurants die bevoorraad moeten worden, hotels die verrijzen en wintersporters die met het vliegtuig een shortbreak naar de wintersport maken.
Maar net zoals cruisemaatschappijen werken aan schonere cruiseschepen, zo hebben ook skigebieden duurzaamheid ontdekt. En dat is meer dan een marketingpraatje of greenwashing.
Skilift op zonne-energie
De SkiWelt Wilder Kaiser-Brixental had in 2008 de primeur van de eerste skilift die volledig op zonne-energie draaide. Deze lift, met de toepasselijke naam Sonnenlift, in Brixen im Thale produceert op jaarbasis zo’n 15.000 kWu. Dat is meer stroom dan de lift zelf aan energie nodig heeft. Het overschot wordt in het energienetwerk gestopt. Ook bij de Jochlift (Brixen), de Brandstadl-lift in Scheffau en bij het bergstation van de nieuwe Zinsbergbaan (Brixen) zijn zonnecollectoren aangebracht.
Bovendien wordt hernieuwbare energie gebruikt voor het verwarmen van verschillende gebouwen in de SkiWelt. De restwarmte van de gondelbanen wordt via warmtepompen gebruikt om naastgelegen bergstations, toiletgebouwen en skidepots te verwarmen. Op die manier wordt het hele bergrestaurant Choralpe verwarmd.
Inmiddels hebben ook andere skigebieden liften op zonnestroom draaien. Het wintersportdorp Tenne had in 2011 de primeur van de eerste skilift in Zwitserland die volledig op zonne-energie draaide. De zonnestroom wordt opgewekt door panelen die op een tussenliggende afstand waren opgehangen aan de kabels van de sleeplift. Van een afstandje lijkt het net of de was te drogen hangt, maar het systeem is zo efficiënt dat het drie keer meer stroom produceert dan de lift zelf nodig heeft.
Ischgl wil klimaatneutraal worden
Ischgl in Tirol gaat nu een stap verder en claimt het grootste klimaatneutrale skigebied in de Alpen te zijn. Het skigebied, waar lifestyle voorop staat, telt 239 kilometer skipisten, 45 liften en 16 pisterestaurants. En die moeten vanaf de winter 2019-2020 allemaal klimaatneutraal worden. Dat gebeurt deels door een aantal maatregelen te nemen in het eigen skigebied. En de CO2 die toch overblijft, wordt gecompenseerd via een herbebossingsproject in Paznaun, zoals de Oostenrijkers het eigen Paznauntal noemen, en een internationaal erkend klimaatbeschermingsproject in Peru.
Hoe vertaalt zich dat in de praktijk? Liftmaatschappij Silvrettaseilbahn AG laat sinds de winter van 2019-2020 alle liften draaien op stroom uit waterkrachtcentrales in het Paznauntal. Net voorbij het nabijgelegen Galtür bijvoorbeeld ligt het stuwmeer Kopssee. Vanaf de skipistes van Galtür heb je een schitterend uitzicht over het meer.
De inzet van zonne- en warmtewinningssystemen moet zo’n 80.000 liter stookolie aan besparingen opleveren. Dat staat gelijk aan 244 ton CO2 per jaar. Aardwarmte verwarmt het recent geopende bergrestaurant ‘Ischgl Slope Food’ en het dalstation van de Gampenbahn.
Besparingen op sneeuwkanonnen en pistenbully’s
Verder is gekeken naar de manier waarop de pistes geprepareerd worden. Ischgl gaat er prat op dat alle pistes al bij de seizoensopening in november wit zijn en dat de pistes elke avond opnieuw geprepareerd worden, ook al is dat strikt genomen niet noodzakelijk. Dat leidt bij sommige ‘locals’ tot gefronste wenkbrauwen. Want als die pistes op zich nog goed zijn, ook al liggen ze er niet als een strak aangeharkt corduroy-laken bij, dan kun je nog meer besparen op je uitstoot, luidt de kritiek.
De liftmaatschappij heeft er echter voor gekozen om op een andere manier de pistes te prepareren. Daartoe zijn de pistenbully’s uitgerust met sensoren die de sneeuwdikte onder de machines meten. Daardoor hoeft een pistenmachine minder vaak heen en weer te rijden en hoeven de sneeuwkanonnen minder vaak te spuiten. Dat scheelt water en stroom voor de sneeuwkanonnen en diesel voor de pistenbully’s.
Duurzaam sneeuwmanagement
Andere skigebieden, zoals SkiWelt Wilder Kaiser-Brixental en met name Kitzbühel, hebben overigens al jaren ervaring opgedaan met deze manier van pisten prepareren. In die skigebieden zijn de pistenbully’s, sneeuwkanonnen en sneeuwlansen in een meetnetwerk gekoppeld. GPS-sensoren geven niet alleen de pistemachines door hoe dik de sneeuwlaag is. Maar via het systeem kunnen in Kitzbühel individuele sneeuwkanonnen ook precies de benodigde hoeveelheid sneeuw per piste produceren. Het sneeuwkanon gaat automatisch uit als de juiste sneeuwdikte is bereikt. Door deze vormen van ‘sneeuwmanagement’ ligt overal precies genoeg sneeuw. In de winter van 2019 – 2020 wist de SkiWelt op die manier 20 procent te besparen op de kosten van besneeuwing. Lees meer over sneeuwmanagement in Kitzbühel.
Tienduizend bomen geplant
Verder heeft Ischgl geïnvesteerd in het skibussysteem in het Paznauntal, waardoor er minder autoverkeer nodig is. En de nieuwe congres- en wellnesscomplex Silvretta Therme dat in de winter van 2022 – 2023 werd geopend en waarover we al eerder schreven, wordt verwarmd met aardwarmte.Omdat nog niet alle CO2 uitstoot voorkomen kan worden, zijn de afgelopen jaren ruim tienduizend bomen rond Ischgl geplant. Ook steunt Ischgl een gecertificeerd bosbouwproject in Peru. Alle inspanningen hebben het skigebied eind 2019 het klimaatneutraal-certificaat van ClimatePartner opgeleverd. Voor de nabije toekomst wil Ischgl hybride pistenbully’s aanschaffen. Die gebruiken 20 procent minder brandstof dan gewone pistenbully’s. Lees hier hoe pistenbully-chauffeurs een piste prepareren.
Duurzaam vanuit de trein in de skilift
Ook wintersporters kunnen zelf het nodige doen om de CO2 uitstoot te verminderen, bijvoorbeeld door met de trein op wintersport te gaan. De SkiWelt heeft een samenwerking gestart met de ÖBB, de Oostenrijkse spoorwegen. Daardoor sluiten de aankomsttijden van de treinen aan op de openingstijden van de skiliften in de SkiWelt. Dat moet toeristen verleiden vaker met de trein naar het skigebied te komen.
De internationale treinen stoppen in Innsbruck. Van daar uit zit je vrij snel met een taxi in tal van skigebieden in Tirol. Bekijk hier prijzen van treintickets naar Innsbruck.
Spreekt een klimaatneutrale wintersport vakantie jou aan? Boek dan je wintersport in Ischgl via onder meer TUI, Snowtrex of Booking.com.
Protect our Winters Austria
Ook andere skigebieden in Oostenrijk zitten niet stil. Obertauern bijvoorbeeld, dat volgens onderzoek het meest sneeuwzekere skigebied van Oostenrijk is, doet mee in het project Protect Our Winters Austria. Doel van dit project is om iedereen die bij de bergsport betrokken is te activeren iets tegen de klimaatverandering te doen. In Obertauern bijvoorbeeld krijgt iedereen die met het openbaar vervoer naar het wintersportdorp komt tien procent korting op de huur van skimateriaal. En het Italiaanse skigebied Pejo in de Skirama Dolomiti heeft al het plastic in de ban gedaan.
